Chest aton ò la 4. classa primara pudia passantar quatter avantmezdes aint igl liber. Igls collaboratours digl Parc Ela on preparo per nous chels avantmezdes cun quatter differents temas.

Igl amprem venderde vainsa luvro tigl tema insects. All’antschatta vainsa gia en’introducziun, siva ischans ias alla tschertga d’insects. Er sch’igl era en po surtratg e pluschinava tranteraint, vainsa tuttegna tschif varsaquants insects.

Igl sagond venderde vainsa amprandia a canoscher migler las seivs veivas. Igl amprem vainsa fatg en lotto cun tschartger differentas tgossas dallas tgaglias aint igl conturn. Siva vainsa anc amprandia a canoscher igls animals tgi veivan ainten las seivs veivas.

Igl terz venderde ischans ias alla tschertga da reptils. Er schi vagn betg gia igl cletg da cattar ena zerp, vainsa tuttegna pudia amprender bler. Catto vainsa en amfibi, numnadamaintg en salamander.

Igl davos venderde vainsa pudia eir cugls velos aint a Tinizong a far most. Siva d’aveir rimno la meila ed enqualtgi peir, vainsa taglea or dalla fretga las parts marschas. Cura tgi chella lavour è stada fittada, vainsa pudia smatger la fretga cun la torcla. Igls unfants on decoro las butteglias ed on pudia purtar a tgesa en bung most.

Treis postas ò la Scola primara Surses amplania per eir vers Beiva. L'amprema anfignen la seisavla classa on profito dalla pôssa da tgatscha ed on fatg la viandada d'aton.

Arrivos a Beiva èn la 4.- 6. classa spertas sa messas sen veia vers igl cunfegn digl gôt. La strapatschas dalla veia teissa è neida remunerada cun ena vista magnifica sur las muntognas dalla Val Surses. Passos igl pitschen Lai Murter era gio da vaseir da gliunsch l'alp Natons. La fegnameira per la pôssa da mezde. Las scolaras ed igls scolars on musso cundiziun ed èn nias ad ouras a Natons.

Lò spitgivan gio igls unfants dalla 1.-3. classa. Chels on pudia antschever la viandada d'aton a moda en po pi patgifica. Arrivos a Beiva è igl amprem nia conquisto la plazza da giuier. Siva d'aveir fatg ballasoua, scliviglia e saglia anse ed angiu, èn igls unfants dallas classa bassas er sa mess sen veia vers Natons. La veia igls ò mano igl amprem lung la Gelgia e siva sen la Veia Surmirana anfignen Natons. Cunchegl tgi las tgommas curtas èn filadas tot a mordio è perfign sto taimp avonda per rimnar e lascher gustar omgias ed izungs.

La pôssa da mezde ò l'antiera scola primara fatg a Natons e siva on tots ansemen fatg igl davos toc dalla viandada d'aton, Natons - Plang Pitschen - Sur. I vagn bagn fatg impressiun a chellas persungas tgi vagn antupo. Daple tgi tschentadiesch persungas onigl gia da lascher sper els or sen la senda u tgi daple tgi tschentadiesch èn ias ord veia ed on fatg plaz ad els.

E gio èn las treis postas puspe neidas per igls unfants a Sur. Cuntaints, pero er en po stanchels, èn tots turnos sangs e frisch a tgesa.

Durant igl rom da nateira, uman e societad ans fatschentainsa actualmaintg cugl tema bagn puril e tranter oter er cun la veia digl latg. Uscheia vainsa pudia far ena visita tar la caschareia Savognin.

Gio tar l’antrada vainsa s’accurschia, cò vign luvro sober. Igl amprem vainsa gia da desinfectar igls mangs, trer en schurmetg blo sur igls noss calzers e metter ena tgapitscha da teila sur igls noss tgavels. Pir alloura vainsa pudia antrar an la caschareia – scu dretgs spezialists.

Patrick, igl cascheder ans ò mano tras la caschareia ed ò musso scu tgi caschiel, mutschli, jogurt e bler daple vign produtgia. Spezialmaintg impressiunonta è stada l'igleida aint igl grond schler da caschiel – lò s’amplungan ena massa caschielas. Tscherts unfants on gio or da precauziun tignia saro igl nas cura tg’els èn antros – igl caschiel madeira betg angal, el savoira er bravamaintg. 

Alla fegn vainsa er pudia sager igl caschiel tgi vign fatg ainten la caschareia. Uscheia è nossa excursiun tar la caschareia betg angal stada instructiva – ella ans ò er gusto bagn.

Igls unfants sa legran mintg'onn, cura tgi schagn tgi igl pulicist vigna sen visita.

Corsin Farrér fò gio blers onns l’instrucziun da traffic per nossa scoligna. Chest onn vainsa gia per l’amprema geda la part teoretica cun tot igls 35 unfants oravant, segl plaz dalla Villa Aurora.

Ena gruppa da scoligna è eida cugl pulicist segl Stradung a trenar chegl tgi vevans gio exercito durant l’emda passada tar la strefla da zebra improvisada an scoligna e giun Grava :

 FARMAR, VURDAR, TADLAR E SCHI VIGN NIGN AUTO, TRAVERSAR

…. vurdar anve, vurdar annò e gio ist chive.

L'otra gruppa è stada avant giantar tigl Stradung ed on traverso la strefla da zebra varsaquantas gedas. Las mussadras on accumpagnea las dus gruppas durant tot la dumang.

Igl punct culminond è anc sto da vaseir igl auto da pulizeia e tot igls regals tgi igl pulicist ò purto.

Speragn tgi l’instrucziun porta fretg e tgi er igls automobilists seian pertscherts tgi unfants, tgi portan la tschinta da scoligna, èn magari spontans e sa cumbleidan er chi e lò sen veia a scoligna.

Plagn tensiun e marveglias ischan nous dalla 2. superioura ansemen cun nossa catecheta Sibylla Demarmels ed igl president digl cumegn baselgia evangelic da Savognin/Beiva, Helmut Andres partias la dumang bôd digls 4-12-24 cun Mountain Tours Gmbh vers Glion. Nous vevans nign’ideia, tge tgi ans spetgess chests dus deis da religiun an la clostra e tgesa d’antop se Glion. Rivos an la tgesa d’antop ans ègl spertamaintg nia partschert tgi nous amprandagn a canoscher enpo igl mintgade dallas soras da Glion. Nous vagn surtot amprandia a canoscher Sora Madlen. Ad ella vainsa dastgea tschantar dumondas e della ò rachinto avertamaintg sur digl sies veiver e sia clamada scu sora an la clostra a Glion. Chegl ans ò faszino. Tranter oter vainsa anc dastgea furmar cuppas or d’arschiglia e las arder an furn oravant. Cun ena meditation dallas perlas dalla cardientscha vainsa sen ena moda speziala amprandia tge tgi talas perlas òn per ena muntada. Nous vagn er dastgea piglier part allas vespras ed agl laudes. Chegl era a nous betg anc ancunaschaint. Sora Madlen ò anc rachinto a nous la muntada dallas figuras dalla staletta. Ena bellezza ègl sto. Scu finiziun vainsa anc scretg ena poesia sur digl tschiel.

Über den Wolken tanzen sie, kunterbunt wie die Galaxie.
Tote Menschen sprechen nie, doch sie fühlen die Melodie.
Sie treten durch das Himmelstor und steigen zum Paradies empor.
Gott, der Herrscher und Beschützer führt zum Licht, dem Seelenhüter.
Frei wie unser Glaube, ist eine weisse Taube.
Berühren sich Himmel und Erde, spürst du seine Stärke.
Das Leben im Himmel ist schön und lang, so wie Engelsgesang.

La streietta ed igl corv Abraxas eran igls noss accumpagneders durant chest onn da scola – digl amprem de da scola anfignen tigl grond final curt avant las vacanzas da stad. Igls unfants dall’amprema anfignen terza classa dalla scola primara on canto, exercito e zambergea plagn anim durant igl davos onn da scola.

Digl til da tschever èn igls unfants sa transfurmos an streias e corvs cun costums tgi on zambergea durant las lecziuns dad art tecnic ed art textil. Er igl de da sport era plagn magia – en percurs striuno tgi pretandeva anschign, perseveranza ed abilitad da cooperar scu team.

Igl punct culminont: igl noss musical “la streietta“ curt avant la fegn digl onn da scola. Durant bleras emdas on igls unfants exercito cun plascheir e grond angaschi. Cun îgls glischonts e plagn luschezza on els pudia preschentar igl musical. L’occurrenza davant en public numerous è sto en grond success. Igl entusiassem era grond, igl applaus lung ed igls unfants plagn legreia.

En project communabel, cun bleras belas regurdientschas.

En avantmezde vagn nous disloco l'instrucziun aint igl gôt. Igls unfants na on betg angal scuvert la nateira cun tot igls senns, mabagn er sa profundos an igl tema matematic la simmetria. Cun pitschens spievels èn igls unfants sa mess alla tschertga da furmas simmetricas aint igl gôt. Sessour vainsa fatg tagls da forbesch simmetrics or da figlias tgi vagn rimno. Mintga unfant ò ultra da chegl tschartgea dus objects naturals uscheia sumigliaints scu pussebel. Chels èn alloura nias integros an en memori da simmetria per l’antiera classa. Ena bela colliaziun d'experientschas naturalas e matematica. Anavant vagn nous er amprandia d’ancanoscher enqualtgi plantas indigenas – tranter oter igl laresch, igl pegn, la tgaglia da coller ed igl ascher. Nous ans legragn da pudeir passantar bagnspert anc en’eda en de d’amprender aint igl gôt. Durant la proxima visita ans occupainsa cugls animals digl gôt. Igl avantmezde aint igl gôt è sto per igls unfants en'experientscha preziousa plagn scuvertas, muvimaint e plascheir d'amprender communablamaintg.

Dispeta segl plaz da pôssa – nign problem! Las scolaras ed igls scolars dalla 1. – 3. classa primara a Salouf son ossa scu tgi els son discorrer cugl cor. An en workshop da treis parts dalla lavour sociala on els ansemen cun lour scolastas da classa amprandia giuiond dad eir anturn cun conflicts sen la stgela da pasch.

Aint igl center è sto igl schinumno lungatg dalla giraffa, ena communicaziun sainza violenza tenor Marshall Rosenberg adattada per unfants. La giraffa cun igl sies grond cor ed igl sies migler amei igl louf èn davantadas figuras simbolicas per en lungatg cun attenziun e respect.

Scu sa sainta ena dispeta tge dovra ia alloura atgnamaintg. Cun chellas dumondas èn s’occupos las scolars ed igls scolars an exercezis interactivs, sequenzas da teater e gis da gruppa. Els on amprandia da numnar sentimaints, da vaseir basigns e da formular supplicas an pe da far preteisas. Da cattar schliaziuns cun las qualas tots dus eran cuntaints (win-win) è sto aint igl center.

La finiziun culminonta è stada en teater curt segl plaz da pôssa noua tgi las scolaras ed igls scolars on savia mussar scu tgi els son schliier conflicts sen la stgela da pasch. Sustignias èn els nias digls accumpagneders animals, dalla giraffa e digl louf (igls migler ameis), tgi on amprandia da tigneir ansemen er an situaziuns difficilas. Uscheia è la nova stgela da pasch dalla Scola Surses neida inaugurada.

Igl project ò musso tgi unfants on en fegn flair per fairness e cuminanza. Cun la stgela da pasch on els survagnia en instrumaint per schliier conflicts da moda independenta e consciaints da sasez.