La streietta ed igl corv Abraxas eran igls noss accumpagneders durant chest onn da scola – digl amprem de da scola anfignen tigl grond final curt avant las vacanzas da stad. Igls unfants dall’amprema anfignen terza classa dalla scola primara on canto, exercito e zambergea plagn anim durant igl davos onn da scola.

Digl til da tschever èn igls unfants sa transfurmos an streias e corvs cun costums tgi on zambergea durant las lecziuns dad art tecnic ed art textil. Er igl de da sport era plagn magia – en percurs striuno tgi pretandeva anschign, perseveranza ed abilitad da cooperar scu team.

Igl punct culminont: igl noss musical “la streietta“ curt avant la fegn digl onn da scola. Durant bleras emdas on igls unfants exercito cun plascheir e grond angaschi. Cun îgls glischonts e plagn luschezza on els pudia preschentar igl musical. L’occurrenza davant en public numerous è sto en grond success. Igl entusiassem era grond, igl applaus lung ed igls unfants plagn legreia.

En project communabel, cun bleras belas regurdientschas.

En avantmezde vagn nous disloco l'instrucziun aint igl gôt. Igls unfants na on betg angal scuvert la nateira cun tot igls senns, mabagn er sa profundos an igl tema matematic la simmetria. Cun pitschens spievels èn igls unfants sa mess alla tschertga da furmas simmetricas aint igl gôt. Sessour vainsa fatg tagls da forbesch simmetrics or da figlias tgi vagn rimno. Mintga unfant ò ultra da chegl tschartgea dus objects naturals uscheia sumigliaints scu pussebel. Chels èn alloura nias integros an en memori da simmetria per l’antiera classa. Ena bela colliaziun d'experientschas naturalas e matematica. Anavant vagn nous er amprandia d’ancanoscher enqualtgi plantas indigenas – tranter oter igl laresch, igl pegn, la tgaglia da coller ed igl ascher. Nous ans legragn da pudeir passantar bagnspert anc en’eda en de d’amprender aint igl gôt. Durant la proxima visita ans occupainsa cugls animals digl gôt. Igl avantmezde aint igl gôt è sto per igls unfants en'experientscha preziousa plagn scuvertas, muvimaint e plascheir d'amprender communablamaintg.

Dispeta segl plaz da pôssa – nign problem! Las scolaras ed igls scolars dalla 1. – 3. classa primara a Salouf son ossa scu tgi els son discorrer cugl cor. An en workshop da treis parts dalla lavour sociala on els ansemen cun lour scolastas da classa amprandia giuiond dad eir anturn cun conflicts sen la stgela da pasch.

Aint igl center è sto igl schinumno lungatg dalla giraffa, ena communicaziun sainza violenza tenor Marshall Rosenberg adattada per unfants. La giraffa cun igl sies grond cor ed igl sies migler amei igl louf èn davantadas figuras simbolicas per en lungatg cun attenziun e respect.

Scu sa sainta ena dispeta tge dovra ia alloura atgnamaintg. Cun chellas dumondas èn s’occupos las scolars ed igls scolars an exercezis interactivs, sequenzas da teater e gis da gruppa. Els on amprandia da numnar sentimaints, da vaseir basigns e da formular supplicas an pe da far preteisas. Da cattar schliaziuns cun las qualas tots dus eran cuntaints (win-win) è sto aint igl center.

La finiziun culminonta è stada en teater curt segl plaz da pôssa noua tgi las scolaras ed igls scolars on savia mussar scu tgi els son schliier conflicts sen la stgela da pasch. Sustignias èn els nias digls accumpagneders animals, dalla giraffa e digl louf (igls migler ameis), tgi on amprandia da tigneir ansemen er an situaziuns difficilas. Uscheia è la nova stgela da pasch dalla Scola Surses neida inaugurada.

Igl project ò musso tgi unfants on en fegn flair per fairness e cuminanza. Cun la stgela da pasch on els survagnia en instrumaint per schliier conflicts da moda independenta e consciaints da sasez.

Segl plaz davant la Vill’Aurora ins saintigl adegna igls unfants da scoligna a cantar, ma las davosas emdas naturalmaintg canzungs da Pasca e tranter otras er la suandonta:

La nateira oss renescha, prest cant’igl cucu “cucu cucu”,
e la glioir da Pasc’ò prescha, la sagliotta se e giu, e giu.
Ell’ò anc schi bler da far, ed igl taimp chel vo e vo,
tot igls nias da ramassar, chels da Meia, Pol e Clo.

Refr.:    Tgi sagliotta se e giu, tgi saglotta ve e no?
Chegl sarò la glioir da Pasca, Pasc’è prest puspe a cò!

An scoligna vign'la e-er, a piglier igls nias da tots, da tots.
Amplanescha els cun ble-er, ma allour’òll’anc nign pôss, nign pôss.
Per surpresas en’experta, è la glioir gio schi da dei.
Cun zuppar èll’ena sperta, e chegl sainza tg’ins la vei.

Refr.:    Tgi sagliotta se e giu, tgi saglotta ve e no?
Chegl sarò la glioir da Pasca, Pasc’è prest puspe a cò!

Ma tadle gist vusez: "La nateira oss renescha"

​​​​​​​Igls unfants òn spitgia plagn brama sen la glioir da Pasca ma els èn betg stos a «tanscher tgapelas»: els on paragea nias, zambergea gaglignas e clutschas cun pulots per decorar la scoligna e per mussar alla glioir da Pasca tgi ella seia bagnneida. Gl’è propa nia luvro cun perseveranza.
Tots son tgi las gaglignas èn las miglras ameias dalla glioir da Pasca. Gievgia, igls 17 d’avregl ò Mirco Uffer fatg ena viseta agls unfants da scoligna e purto dretgas gaglignas. Ena dètga surpresa ed en veir gaudi, er schi enqual unfant ò gia enpo respect dad ellas… Angraztg fitg Mirco!
E finalmaintg, mesemda igls, 23 d’avregl on igls unfants pudia tschartger igls nias.
​​​​​​​Vasond gio tar la farmada dalla posta strom giu mez vainsa dalunga ancletg tgi la glioir da Pasca era passada.Sainza perder taimp ans vainsa mess sen veia suandont igls fastezs da strom tgi la glioir veva pers sagliattond veador an direcziun da Barnagn. E capasche i vagn gia la raschung e catto igl li noua tgi la glioir veva zuppo igls nias da mintga unfant.
​​​​​​​Rivos segl li ò navot ple savia franar igls unfants: La “fevra da cattar nias” era dasdasa. 
​​​​​​​“Nia, nia!!” ins santivigl da tot las varts…… ed uscheia òn tots bagnspert catto lour nias.
​​​​​​​Ena buna marenda (cun ovs e glioirs da tschigulatta) vevan ossa tots mirito!

En project da lectura spezial ò gia li ainten la biblioteca a Savognin: Las scolaras ed igls scolars dalla 2. e 5. classa primara on passanto en sivamezde communabel cugl codesch “Igl urs aint igl martgea”. La 5. classa ò ligia l’istorgia an tudestg e Rumantsch Grischun, dantant tgi la 2. classa ò preligia an rumantsch (Surmiran). Alternond on els preligia l’istorgia, èn sa sustignias viceversa ed èn s’avischinos l’egn l’oter antras la lectura.

Pigls pi giovens era l’istorgia gio ancunaschainta, cunchegl tgi els vevan gio tracto igl codesch durant l’oura da lectura an scola. Uscheia on els pudia liger activamaintg e rinforzar lour tgapientscha digl lungatg. Alla fegn on igls unfants do en resung fitg positiv – igl liger communabel ò plaschia a tots fitg bagn.

Chest project sustigna betg angal la cumpetenza da liger, mabagn er igl barat tranter las classas – en bel exaimpel tgi mossa scu tgi la lectura unescha.

Ansemen cun lour scolasta da classa on las scolaras ed igls scolars preparo an gruppas pitschnas en film curt tigl tema "Scu sa deportar ainten las medias socialas ed igl internet". E chegl è gio sto igl punct da partenza per en sivamezde extraordinari cun la pulizeia.

Gievgia passada ò la seisavla classa primara gia l'occasiun d'amprender igl adiever sieir dallas medias digitalas, chegl graztga ad en program da prevenziun digl Sarvetsch per la prevenziun criminala dalla pulizeia cantunala.

En tema central è sto igl dretg a l'agen purtret, cunzont igls prievels an connex cun KI ed igl adiever abusiv da fotografias. La pulizeia ò declaro an maniera impressiunonta quant simpel tg'è da manipular maletgs - er maletgs da profil - per intents scumandos. La clera recumandaziun è stada: Nign cargia fotografias cun fatschas visiblas ainten las medias socialas - chegl è la protecziun la pi sieira.

En ulteriour tema central è sto igl cybermobbing. Las scolaras ed igls scolars èn nias a saveir scu tgi dat cybermobbing, tge consequenzas gravantas tgi po aveir e pertge tg'è impurtanta da betg vurdar davent. Igl messadi igl pi impurtant da la prevenziun: vurdar - aveir curasch - ed annunztgier igl cass, seia chegl agls genitours, alla persunga d'instrucziun da classa u alla lavour sociala. Mintgigna e mintgign tgi gida presta ena contribuziun impurtanta per en mond digital e real tg'è sieir.

La fegnameira dalla pulizeia era da sensibilisar las scolaras ed igls scolars per la basa legala e mussar igl prievels tgi dat cun duvrar igl internet, las medias socialas scu er divers apps e games. Noua tgi dat nigna protecziun da datas - lò dattigl er betg ena protecziun dalla giuventetna! (exaimpel Tiktok). La pulizeia vot aveir en effect preventiv cun chel program da prevenziun ed evitar tgi giuvenils vignan an conflict sainza intenziun cun la lescha. An Svizra èn unfants gio cun 10 onns da maiorennitad penala.

Ainten l'elaboraziun posterioura cun la persunga d'instrucziun da classa e la luvranta sociala èn igls temas nias profundos e reflectos communablamaintg. Igls resungs dallas scolaras e digls scolars èn stos digl tottafatg positivs.

Cun talas occurrenzas contribuign nous scu scola lavour prezious per la cumpetenza da medias dallas nossas scolaras e digls noss scolars e promuvagn en adiever cunsciaint e sieir dallas medias digitalas.

Ulteriouras occurrenzas da prevenziun cun il post spezialiso per la prevenziun criminala èn er neidas realisadas l'emda passada aint igl 1. anfignen 3. scalem superiour.

Las canzungs da tschever starsungan tras las giassas.
Ainten la Villa savoirigl da cuschinems da tschever.
Las stanzas èn decoradas cun ghirlandas e confettis, igls unfants creeschan mascras.
Tots sa legran digl til da tschever a Salouf e la dumang da gievgia grassa sen igl plaz dalla Villa cun la gugga digls Fetters Sursetters.
Las bungas spezialitads da tschever, fatgas dallas tattas e mammas, gostan stupent. Angraztg fitg.

Igls cussedents digl Center da sanadad sa legran tgi igls unfants da scoligna vignan costumos tar els sen terrassa.

Chegl è igl noss taimp da tschever ainten scoligna.

Scu mintg’onn èn igls unfants dalla scoligna er chest schaner puspe ias en’emda a scola da skis. Seis scolastas e scolasts da skis ed en scolast dad essa on accumpagnea ed instruia igls unfants. Er sch’igl è sto pulit freid glindesde dumang parevan tots da buna luna e plagn marveglias. Igls unfants on pudia passantar an gruppas pitschnas bels deis cun las scolastas ed igls scolasts da skis, on gianto communablamaintg e gievgia sivamezde on els er fatg ena cursa. La seira èn els franc turnos a tgesa en po stanchels, ma cun bleras novas experientschas ed er cun daple siertad sen la neiv.

En pitschen project dalla Biblioteca populara Savognin an collaboraziun cun la scola primara Surses.

Ainten la tgesa da scola a Salouf vagn nous drizzo aint ena pitschna biblioteca pigls scolars e las scolaras dall‘ amprema anfignen terza classa primara.

Chella biblioteca sa nomna BARAT DA CODESCHS e funcziuna en zichel oter tgi ena biblioteca classica.  

Tigl BARAT DA CODESCHS, possa piglier en codesch a tgesa e schi chel am plai, igl possa tigneir per adegna. Cunchegl tgi sa tratta d‘en barat da codeschs, vot chegl pero er deir, da purtar codeschs - tals tg’ia va gio ligia e na dovr betg ple. Chels codeschs vignan alloura mess a disposiziun agls oters unfants.

Uscheia dattigl adegna puspe ena midada da codeschs e la purscheida resta interessanta e varieida. 

Cun ageid da chest project amprendan igls unfants er la funcziun digl barat: sch‘ ia poss tigneir en bel codesch, schi dunga per paia er en codesch anavos.